OLGA TOKARCZUK

Przedstawiam Wam dzisiaj niedawno upieczoną noblistkę- Olgę Tokarczuk.

Niezwykle inteligentną kobietę o olbrzymim talencie literackim. Ceniona na świecie i wielokrotnie nagradzaną polską pisarkę. Dzisiaj przybliżymy jej postać.

Urodziła się 29 stycznia 1962 roku w Sulechowie. Jej książki zostały przetłumaczone na ponad trzydzieści języków. Za wydanie Biegunów w języku angielskim otrzymała wraz z tłumaczką Jennifer Croft Międzynarodową Nagrodę Bookera 2018 oraz nominację do National Book Award 2018. Również za przekład Prowadź swój pług przez kości umarłych otrzymała wraz z tłumaczką Antonią Lloyd-Jones nominację do grona finalistów The Man Brooker International Prize 2019. Dwukrotnie uhonorowana Nagrodą Literacką Nike za powieści Bieguni (2008) i Księgi Jakubowe (2015). Wśród wielu prestiżowych nagród w jej dorobku znajdują się m.in. Brucke Berlin-Preis, słoweńska Nagroda Literacka Europy Środkowej Vilenica oraz Międzynarodowa Nagroda Literacka Kulturhuset Stadsteatern w Sztokholmie.

Jak Pani Olga Tokarczuk osiągnęła tak wiele? Jak długą drogę musiała przejść, by jej książki zdobyły uznanie całego świata?

Córka nauczycieli – Wandy i Józefa Tokarczuków. Ma siostrę. Urodziła się w Sulechowie, a wychowała w Klenicy, skąd przeniosła się z rodzicami do Kietrza. Tam ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida. Jest absolwentką Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów, jako wolontariuszka opiekowała się osobami z problemami psychicznymi. Zainteresowała się również pracami Carla Junga, co wywarło wpływ na jej twórczość. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu.

Z pierwszego małżeństwa, zawartego w 1985, z wydawcą Romanem Fingasem ma syna, Zbigniewa (ur. 1986). Jej obecnym mężem jest Grzegorz Zygadło. Jest wegetarianką. Mieszka we Wrocławiu i posiada dom w Krajanowie.

Jeszcze jako nastolatka próbowała swych sił w poezji. Potem na wiele lat zamilkła, by powrócić bardzo dobrze przyjętą przez krytykę powieścią "Podróż ludzi Księgi" (1993). Utwór ten jest czymś w rodzaju nowoczesnej paraboli. W warstwie dosłownej traktuje o nieudanej wyprawie po tajemniczą Księgę, w trakcie której na dwoje głównych bohaterów spływa wielka miłość. Rzecz dzieje się w XVII wieku we Francji i Hiszpanii, lecz nie koloryt lokalny jest tu najważniejszy, ale fascynacja Tajemnicą. W nieco bliższą naszym czasom przeszłość zapuściła się autorka pisząc drugą powieść – "E.E." (1995). Tym razem akcja utworu została osadzona we Wrocławiu początków XX wieku. Jej główną bohaterką jest Erna Eltzner (stąd E.E.), dorastająca panienka z polsko-niemieckiej rodziny mieszczańskiej, u której odkryto talenty mediumiczne. Tu również ujawnia się fascynacja tym, co tajemnicze i wymykające się ludzkiemu rozumowi.

Po "Biegunach" Tokarczuk wydała książkę pozornie lżejszego kalibru. "Prowadź swój pług przez kości umarłych" (tytuł jest cytatem z Williama Blake'a) to powieść kryminalna (nazywana była też thrillerem moralnym czy ekologicznym), w której atrakcyjna forma posłużyła przekazaniu ważnej wychowawczej treści: "Solidarność ze zwierzętami, najsłabszym, najokrutniej traktowanym ogniwem łańcucha władzy, jest symbolem sprzeciwu wobec patriarchatu" – mówi pisarka.

“Księgami Jakubowymi” Tokarczuk weszła w nową rolę: jest zadziorną XXI-wieczną wieszczką, która sięga po historię narodu, by ją porządnie wytrzepać, przemaglować i po swojemu zinterpretować.

Fabułę tak streszczał Juliusz Kurkiewicz na łamach "Gazety Wyborczej" (książka była nominowana do Nagrody Nike):

W niewielkiej osadzie w Kotlinie Kłodzkiej giną mężczyźni. Wszyscy z zamordowanych byli zapalonymi myśliwymi. Półmafijne porachunki? A może zemsta zwierząt?

Bohaterka książki Janina Duszejko – kiedyś inżynier mostów, dziś wiejska nauczycielka angielskiego, geografii i dozorczyni domów letniskowych, interesująca się też astrologią i pałająca miłością do zwierząt – ma swoją teorię. Ale jak łatwo przewidzieć, nikt nie przejmuje się kobietą, która uważa, że świat jest odbiciem tego, co zapisane w gwiazdach, a w wolnych chwilach czyta Williama Blake'a.

W "Prowadź swój pług" Tokarczuk przeprowadza szeroką krytykę patriarchalnych, antropocentrycznych założeń, na jakich opiera się tradycyjny świat (nośnikiem tych dość konserwatywnych idei czyni Kościół katolicki) i bierze stronę naszych cierpiących braci zwierząt. O swojej książce mówiła, że jest jak najbardziej polityczna:

Jest polityczna w tym najszerszym rozumieniu polityczności jako wartościowania tego, co się wokół nas dzieje, i opowiadania się po jakiejś stronie tych wydarzeń.

W 2017 Agnieszka Holland przeniosła powieść na srebrny ekran. Film zatutułowany "Pokot" miał swoją premierę na niemieckim Berlinale i został nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem.

Wpis opart na podstawie własnej wiedzy i Wikipedii.